Wetenschap en psychiatrie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Toch weten onderzoekers en behandelaars elkaar niet altijd even makkelijk te vinden. Tijdens het driedaagse Voorjaarscongres van de NVvP krijgen ze volop kans om hun bevindingen met elkaar te delen, onder het motto ‘Building connections together’. Vier collega’s van GGZ Rivierduinen vertellen hoe zij in hun werk dit congresmotto terugzien.

‘Het Voorjaarscongres is de uitgelezen plek voor onderzoekers en behandelaars om kennis uit te wisselen. En dat is ook hard nodig,’ vertelt Max de Leeuw, psychiater bij GGZ Rivierduinen en het LUMC. Ook is hij medeorganisator van het congres. ‘Het belangrijkste doel van onderzoek is om de cliëntenzorg verder te helpen. Als wetenschapper moet je dus goed weten wat er speelt in de praktijk én aan welke kennis behoefte is. Best lastig, aangezien veel wetenschappers niet bij de cliënt in de spreekkamer zitten. Daardoor wordt er nog te vaak onderzoek gedaan naar zaken waar de cliënt niet zoveel aan heeft. Andersom bereiken de observaties van psychiaters en andere behandelaars niet vaak genoeg het onderzoeksveld. Dat is jammer, want hierdoor blijven veel vragen ongedeeld. Daarom is het zo belangrijk om elkaar op te zoeken.’

Kruisbestuivingen

Tijdens het congres is er volop ruimte voor onderzoekers en behandelaars om met elkaar in gesprek te gaan. ‘Bijvoorbeeld tijdens matchmakingsessies of na afloop van onderzoekspresentaties. Daar kunnen psychiaters input geven en met de onderzoekers in gesprek gaan. Vaak ontstaan daar leuke discussies die onderzoekers inspireren tot vervolgonderzoek of kunnen leiden tot mooie kruisbestuivingen.’

Onderzoeker Rita Slof-Op ’t Landt: ‘Zoek de verbinding rondom eetstoornissen’

Een andere spreker op het congres is Rita Slof-Op ’t Landt. Als senior onderzoeker bij Rivierduinen is ze betrokken bij meerdere onderzoeken over eetstoornissen. ‘Het is een belangrijk thema om te bespreken op het congres, omdat deze stoornissen vaak als complex worden gezien. De meeste behandelaars krijgen doorgaans weinig te maken met eetstoornissen en schrikken als het toch voorbijkomt in de spreekkamer. Gelukkig zijn er voldoende stappen die ze eerst zelf kunnen nemen voordat ze doorverwijzen naar een specialistisch centrum, zoals Eetstoornissen Ursula. Daarom zoek ik graag de verbinding binnen dit thema.’

‘Die zoektocht naar ‘building connections’ hoeft niet altijd binnen collega’s en ketenpartners te zijn. Het kan wat mij betreft ook op kleiner niveau, bijvoorbeeld binnen ziektebeelden. Mijn presentatie op het congres gaat over de connecties tussen eetstoornissymptomen, en hoe die elkaar in stand houden. Als een cliënt bijvoorbeeld kampt met schuldgevoelens over haar eetgedrag, ervaart ze vervolgens ook meer angst om dikker te worden. Wat we willen is die relatie tussen symptomen verbreken zodat mensen beter kunnen herstellen. Voor mijn onderzoek bekeek ik 22 symptomen van eetstoornissen in relatie tot elkaar. Hoe veranderen deze samen in de loop van de tijd? Nemen ze af of worden ze erger? Met zo’n analyse kun je bepalen welke symptomen de meeste invloed op een patiënt hebben en zo een betere behandeling opstellen.’

Psychiater Jan Bogers: ‘We schakelen steeds beter met wijkteams’

In de Kliniek Intensieve Zorg van Rivierduinen behandelt psychiater Jan Bogers mensen die psychotisch zijn. ‘Voor mij draait het thema ‘building connections together’ om het contact met mijn patiënten. Iemand kan door een psychose zo in zijn eigen leefwereld zitten, dat hij dingen anders ziet dan de meeste mensen. Dat belemmert die persoon om goed te functioneren. Wij willen daar verandering in brengen, en patiënten vaak ook. Daarvoor moeten we met hen in contact komen, met aandacht en respect voor hun ideeën. Zo kunnen zij werken aan herstel in de breedste zin van het woord. Denk aan doelen stellen op het gebied van werk of relaties. En leren omgaan met de situatie en het perspectief dat er nu is.’

‘De casemanagers in ons team houden alle samenwerkingspaadjes in het vizier, zodat de zorg rondom cliënten goed verloopt. Denk aan samenwerkingen met andere zorg- en woontrajecten binnen en buiten Rivierduinen. Het zou mooi zijn als de cliënt nooit de grenzen tussen verschillende hulpinstanties ervaart. Toch is dat lastig omdat veel zorginstanties een eigen werkwijze, cultuur en financieringsstroom hebben. Ons team vindt steeds beter de verbinding met de wijkteams, want zij nemen uiteindelijk een patiënt van ons over. We overleggen nu regelmatig over de behandeltrajecten van patiënten om zo onze zorgtrajecten beter op elkaar af te stemmen. En dat gaat steeds beter!’

Verpleegkundig specialist Yvonne van der Zalm: ‘De lijntjes met de betrokkenen zijn kort’

Yvonne van der Zalm is verpleegkundig specialist in een FACT-team: een multidisciplinair team dat cliënten thuis behandelt en ondersteunt op maatschappelijk en sociaal vlak. ‘Ons doel is voorkomen dat cliënten met psychiatrische klachten opgenomen moeten worden. Als we bij ze thuis zijn, zien we beter waar ze in het dagelijks leven tegenaan lopen. We werken veel samen met alle betrokkenen rondom een cliënt: familie, de huisarts en andere betrokken organisaties zoals thuiszorg en woonbegeleiding. De lijntjes zijn kort en zij kunnen ons direct bellen als een cliënt verslechtert. Deze sterke samenwerkingen zijn cruciaal om de zorg rondom een patiënt goed op elkaar af te stemmen.’

‘Met de ene huisarts gaat dat soepeler dan de ander. Huisartsen lopen momenteel over van het werk en dat merken we soms in het contact. Dat proberen we te verbeteren. Een paar keer per jaar organiseren we een bijeenkomst met huisartsen om te bespreken wat we van elkaar verwachten. Een voorbeeld: als wij een brief naar ze opsturen, is het fijn als we voorafgaand even bellen en vertellen wat de bedoeling ervan is. Is het alleen bedoeld ter inzage of is er een vraag aan gekoppeld? Dat scheelt hen veel tijd en er is meteen ruimte om wat vragen te stellen. Zo helpen we de samenwerkingen vooruit.’

Koningin Máxima opent voorjaarscongres

Hare Majesteit Koningin Máxima heeft het Voorjaarscongres 2023 geopend! Koningin Máxima hield een plenaire toespraak waarin ze uitlegde hoe belangrijk vroege opsporing van psychische problemen bij jongeren is.