Schilderen is een geliefde bezigheid voor een groep cliënten van GGZ Rivierduinen. Bovendien helpt het bij hun herstel. Thuis of in de dagbesteding geven ze hun emoties letterlijk een plek op papier. De parels die daar regelmatig uit ontstaan, krijgen binnenkort een podium in Galerijk, de expositieruimte en kunstuitleen op onze hoofdlocatie Rijnveste in Leiden. Drie exposanten vertellen wat schilderen en tekenen voor hen betekent.

‘Een kunstwerk groeit als het een lijst krijgt’, vertelt Janine Boting, beeldend therapeut en coördinator van dagbesteding Movens van  Rivierduinen. ‘Sommige deelnemers aan de expositie moesten daardoor twee keer kijken om hun eigen werk te herkennen. Dat was heel bijzonder om te zien, ze voelden zich erg gewaardeerd.’ Janine is de kartrekker achter de expositie en vindt het belangrijk dat het werk van cliënten gezien wordt. ‘Niet alleen omdat ze prachtige dingen maken, maar ook om te laten zien dat hun emoties er mogen zijn. Beeldend werken kan helpen om je gevoelens te uiten en daarover in gesprek te gaan. Dat wat je op papier zet, biedt soms weer nieuwe inzichten over jezelf.’

Binnenkort zijn de kunstwerken te zien tijdens de interne expositie Galerijk, op hoofdlocatie Rijnveste. De expositie is tegelijkertijd een kunstuitleen. Medewerkers van Rivierduinen kunnen voor een kleine donatie schilderijen lenen om hun kantoor, wachtkamer of gangen te versieren. Zo staat het werk van cliënten voor langere tijd in de schijnwerpers. En met de donaties kan Boting de expositie en lijsten bekostigen. ‘Door Galerijk ervaren cliënten erkenning voor hun werk, dat kan motiveren om ermee door te gaan. Belangrijk, want het helpt velen bij hun herstel.’ Hoe dat precies werkt, vertellen drie cliënten hieronder zelf.

Stephanie: ‘Ik teken graag sterke vrouwen’

‘Als ik schilder, laat ik mijn angsten los. En voel ik me sterker. Ik teken graag sterke vrouwen, zoals auteur Charlotte Labee en andere bekendheden die een voorbeeld voor me zijn. Soms durf ik ook mezelf als sterke vrouw te schilderen. Dat lukt alleen als ik daarvoor aan yoga of sport heb gedaan en me goed voel. Ik vind het niet altijd even mooi wat ik maak, maar het helpt me verder. Het maakt mijn hoofd rustig, want soms gaan m’n gedachten maar door en door. Voordat ik aan een schilderij begin, mediteer ik om een bepaalde rust te vinden. Daarna ga ik aan de slag. Ik heb thuis op zolder een ateliertje met schilder- en keramiekspullen, waar ik vaak te vinden ben. Het schilderij op de foto is geen sterke vrouw, trouwens. Het is een soort godheid. Een god die van groente en fruit houdt. Gezond eten en tekenen, dat zijn voor mij de ingrediënten van een goed leven.’

Wim: ‘Het is een manier om mijn gevoel te uiten’

‘Ik ontdekte schilderen een half jaar geleden, bij Janine Boting op de dagbesteding. Zij leerde me een speciale methode: hirameki. Ik maak eerst vlekken die niets voorstellen, met verf bijvoorbeeld. Vervolgens voeg ik lijntjes en strepen toe aan die vlekken en veranderen ze langzaam in iets wezenlijks, een mens of dier bijvoorbeeld. Soms stelt het alsnog niets voor, hoor. Dan hou ik het abstract. Op dit schilderij heb ik vooral dieren gemaakt. Janine hielp me daarbij. Die vlekken zijn mijn expressie. Het is een manier om me te uiten. Soms heb ik dagen dat ik me niet goed voel. Vaak komt dat door een teveel aan prikkels van de vorige dag. En soms heb ik geen idee waarom ik een beetje down ben. Op zo’n moment mis ik iemand die me even een schouderklopje geeft, want ik woon alleen. Dat soort gevoelens geef ik een plek in m’n tekeningen. Of ik pak m’n gitaar. Ik ben altijd wel creatief bezig.’

Sander: ‘Tekenen kan een fijne afleiding zijn’

‘Ik hou ervan om allerlei patronen te tekenen, zoals het dambord op dit schilderij. Dit werk maakte ik met een zwarte archiefpen en kleurpotloden. Als ik begin, ga ik blanco aan de slag. Ik probeer nog geen betekenis aan mijn werk te geven, en laat de kijker later ook vrij om die zelf te bepalen.  Ik teken al ruim vijftien jaar. Mijn passie ontdekte ik via m’n toenmalige huisgenoot, die thuis prachtige dingen schilderde. Ik ervaarde dat tekenen een fijne afleiding kan zijn als je niet lekker in je vel zit. En dat ik zo mijn boosheid een plek kon geven. Gaandeweg zag ik: hee, ik heb hier talent voor. Dat geeft veel voldoening. Ondanks mijn slechte periodes komt er toch iets moois uit m’n handen. Sinds dat inzicht heb ik veel meters gemaakt. Hoe meer ik teken, hoe beter ik word. Het vereist wel geduld, want een tekening maken gaat bij mij vrij langzaam. De begeleiders hier helpen me om die rust en concentratie te vinden. Dit doek heb ik toch mooi in twee weken afgerond.’