Van overlast in de buurt tot zorgen over een familielid dat net een psychose heeft gehad. In Zoetermeer kunnen inwoners, ondernemers, woningcorporaties, politie en zorgorganisaties terecht bij Meldpunt Bezorgd. Het team Openbare Geestelijke Gezondheidszorg binnen Rivierduinen (OGGZ) werkt samen met het meldpunt.

Meldpunt Bezorgd is onderdeel van maatschappelijk werkorganisatie Kwadraad. Kwadraad voert voor de gemeente Zoetermeer, Meldpunt bezorgd en het verkennend onderzoek uit vanuit de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz). Als ze bij een melding bij ggz-problematiek vermoedt, overlegt ze met het team Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) bij Rivierduinen. ‘Dat is het geval bij zo’n zeventig procent van de meldingen die bij Meldpunt Bezorgd binnenkomen’, zegt Yasmine van Delden van Kwadraad. ‘Vaak hebben mensen ook andere problemen, zoals verslaving en schulden. Daarom werken we intensief samen met het team OGGZ.’

Andere Meldpunten Bezorgd werken vaak samen met de GGD, Kwadraad doet dit met het OGGZ-team. Het bestaat uit een maatschappelijk werker, (sociaalpsychiatrisch) verpleegkundigen, psychiater en ervaringsdeskundige. ‘We leiden mensen naar passende zorg, zoals ggz-behandeling, ambulante woonbegeleiding bij mensen thuis, beschermd wonen of andere passende zorg’ , vertelt Najat Moaddine, psychiater bij GGZ Rivierduinen.

In contact komen

Als er een melding binnenkomt bij Meldpunt Bezorgd volgt eerst onderzoek. Acute problemen worden direct doorgezet naar de crisisdienst of politie, maar als mensen geen direct gevaar vormen voor zichzelf of hun omgeving, gaat Kwadraad aan de slag. Zij kloppen aan bij politie, woningcorporatie, ggz-instellingen en soms ook huisarts. Is de persoon bekend bij jullie? Ken je de zorgen? Ontvangt iemand al hulp? Yasmine: ‘Wanneer nodig schakelen we met de betrokken instanties en elke twee weken bespreken we met het team OGGZ de actuele stand van zaken van de ggz-dossiers.’

Krijgt iemand nog geen hulpverlening, dan zoekt Meldpunt Bezorgd contact en volgt een huisbezoek. De eerste keer gaan Kwadraad en het OGGZ-team samen langs. Soms is de melder er zelf ook bij. Bijvoorbeeld als het familie is. ‘Vaak zitten mensen niet op ons te wachten’, legt Najat uit. ‘Ze erkennen niet dat ze hulp nodig hebben of ze staan er niet voor open. Of ze hebben een oordeel: als ik hulp ontvang, ben ik gek. Wij proberen hun vertrouwen te winnen en normaliseren psychische problemen. Iédereen kan ermee te maken krijgen.’

Zonder dwang

Als het vertrouwen groeit, gaat de deur vaak tóch verder open. ‘Dat lukt doordat we aansluiten bij het belang van mensen’, zegt Yasmine. ‘Hebben ze een huurschuld of verslaving en dreigt uithuiszetting? Dan leggen we uit dat we kunnen helpen bij een betalingsregeling met de woningcorporatie. Als mensen ons gaan vertrouwen, staan ze ook meer open voor andere hulp. Veel mensen hebben last van stress. We denken met mensen mee over hoe ze die stressfactoren kunnen laten afnemen.’

Dwang komt er niet aan te pas bij Meldpunt Bezorgd en team OGGZ. Als mensen geen begeleiding of behandeling willen, komt die er ook niet. ‘We kunnen mensen niets opleggen, al denken melders dat soms wel’, zegt Najat. ‘Dat kan alleen met een zorgmachtiging en die geeft de rechter niet zomaar.’ Yasmine vult aan: ‘Zonder overlast of gevaar voor mensen zelf of hun omgeving, moeten we respecteren dat ze hulp weigeren. Dan laten we ons nummer achter en drukken we hen op het hart om te bellen als ze ons nodig hebben. Het komt regelmatig voor dat ze dat later alsnog doen.’

Leiden naar passende zorg

Zodra het contact is gelegd, trekt de maatschappelijk werker van Kwadraad zich terug. Team OGGZ leidt de persoon vervolgens naar passende zorg. Najat: ‘Wij kijken waar ondersteuning nodig is, of mensen daarvoor openstaan en zetten dat in gang. Dat kan woonbegeleiding zijn, verslavingszorg, medicatie of psychologische hulp – zoals cognitieve gedragstherapie of traumabehandeling. Niet iedereen in het team heeft contact met de cliënt, we houden het bij twee vaste gezichten. De maatschappelijk werker van het OGGZ-team ondersteunt praktisch, bijvoorbeeld door mee te gaan naar het daklozenloket of een gesprek met de Jeugdbescherming.’

Volgende stap

Het team OGGZ moet roeien met de riemen die ze heeft. ‘Zo accepteert een jongen met grootheidswanen alleen hulp omdat zijn moeder dat graag wil’, zegt Najat. ‘Hij zou erg gebaat zijn bij medicatie, maar dat weigert hij. Wel gaat hij nu in gesprek met een psycholoog. Dat is op dit moment dan even het hoogst haalbare.’

Weten Yasmine en Najat hoe het verder gaat met de mensen die ze overdragen? ‘In principe niet’, zegt Najat. ‘Als we passende zorg hebben geregeld, zit onze taak erop.’ Yasmine vult aan: ‘Als we niks horen van vervolghulpverlening, vertrouwen we erop dat de begeleiding goed verloopt. Soms komen we mensen ook tegen in de wijk of nemen ze zelf contact op.’ Hoe het mensen vergaat, hangt ook af van de oorzaak van hun eerdere terughoudendheid, benadrukt Najat. ‘Komen de problemen alleen voort uit een depressie, dan gaan mensen na de behandeling vaak makkelijker aan de slag met wonen, werk en inkomen.’