Je iedere keer maar aanpassen. Totdat het niet meer lukt, en je vastloopt in je leven. Cliënten die binnenkomen bij onze poli autisme voor volwassenen weten er alles van. Met verschillende therapievormen leren ze zichzelf en hun grenzen kennen. Zo kunnen ze hun leven inrichten op een manier die bij hen past.

Aanhoudende vermoeidheid, depressieve gedachten, moeite om een baan te houden of studie af te ronden. Autisme kan grote invloed hebben op je leven, legt gz-psycholoog Elvi Wijers uit. ‘Vaak functioneren mensen op het oog goed, maar lopen ze eigenlijk al jarenlang op hun tenen. Totdat het niet meer lukt. Dat is het moment dat ze binnenkomen bij de poli, na een verwijzing door hun huisarts.’

Snel duidelijkheid

Het kennismakingsgesprek is met een breed team, inclusief (gz-)psychologen, een specialistisch verpleegkundige, een psychiater en casemanager. ‘Niet iedereen heeft dezelfde klachten, autisme is een spectrum’, zegt Elvi. ‘De belangrijkste vraag bij de intake is: waar loop je tegenaan in je leven? Dezelfde dag nog horen ze over het behandelplan.’

Stap voor stap

Bij de poli leren cliënten omgaan met hun autisme. ‘Mensen kampen met negatieve emoties en patronen, die voortkomen uit hun jeugd. Veel cliënten zijn vroeger gepest en vaak hadden ouders en docenten hoge verwachtingen die ze niet konden waarmaken. Soms hebben mensen traumatherapie nodig. Daarnaast leren ze bij schematherapie hun patronen kennen, bij cognitieve gedragstherapie hun gedrag aanpassen, bij beeldende therapie emoties uiten en bij psychomotorische therapie grenzen voelen. Dat gaat stap voor stap: we overspoelen hen niet.’

Nieuwe levensfase

Een deel van de behandelingen is in groepsverband. ‘Zo ervaren cliënten dat ze niet de enige zijn met deze klachten’, zegt Elvi. Zo kunnen mensen samen schematherapie volgen. Deze behandeling bestaat uit twintig sessies: eerst tien en na een pauze van een aantal maanden nog eens tien. Elvi: ‘Het is een intensief traject, mensen moeten ook tijd krijgen om hun leven aan te passen. Nazorg is er ook, bijvoorbeeld via herstelgroepen. De vraag waar en wanneer hulp ophoudt is niet zo duidelijk. Soms lopen mensen in een nieuwe levensfase weer tegen problemen aan en komen ze terug bij de poli. We kijken dan opnieuw wat ze nodig hebben.’

Eindelijk duidelijkheid

Kaylee (24) is in behandeling bij de poli autisme voor volwassenen. ‘Ik loop sinds mijn vijftiende bij de ggz. Ik ben behandeld voor een depressie, trauma en zelfbeschadiging. In mijn tienertijd ben ik veel opgenomen geweest. Vaak ging het dan een tijdje beter, maar kreeg ik toch weer klachten. Nu weet ik dat ik autisme heb en mijn klachten hiermee samenhangen. Vanaf die tijd zijn opnames vrijwel niet meer nodig.’

Balans is belangrijk

Kaylee kent haar emoties en grenzen inmiddels een stuk beter. ‘Eerder werd ik behandeld voor depressie omdat ik negatieve gevoelens had. Nu weet ik dat ik me zo voel als ik overprikkeld ben. Soms is een avondje op de bank dan genoeg, soms moet ik radicale rust nemen. Ik wil graag hetzelfde kunnen doen als andere jongeren: ik studeer, spreek af met vrienden en werk als ervaringsdeskundige. Maar daarbij is balans wel enorm belangrijk. Hoe beter ik mijn grenzen ken en naar mijn lichaam luister, hoe meer ik de dingen kan doen die ik belangrijk vind.