‘Je voelt je nu heel ellendig, maar er zijn meer mensen in deze situatie geweest en die zijn er uitgekomen. Soms met medicatie, soms met psychotherapie of een combinatie. Dus geef de moed niet op.’ Dit zeg ik tegen cliënten en hun naasten in een crisissituatie om ze hoop te geven. Oprechte hoop. Want onze ervaring is dat we in de meeste gevallen tot een goed resultaat kunnen komen.’

‘Als verpleegkundig specialist bij de Crisisdienst van GGZ Rivierduinen ben ik een van de eersten die cliënten zien bij binnenkomst. Mijn eerste zorg is om de crisis te bezweren. Het gaat hier om ernstig ontregelde mensen veelal met suïcidale gedachten of gedrag en mensen die verward of heel angstig zijn. Zij komen bij ons in beeld na een telefoontje van de huisarts, politie of ambulancepersoneel.’

‘Bij suïcidaal gedrag ’s avonds of ’s nachts wil familie vaak – omwille van de veiligheid – dat cliënten opgenomen worden. Als behandelaar kijk ik dan of dit de beste optie is of dat er ook een minder ingrijpend alternatief is. Dat heeft altijd mijn voorkeur. Bijvoorbeeld dat de cliënt die nacht met medicatie in z’n eigen vertrouwde omgeving slaapt. Dat we de situatie daar veilig maken en dat hij de volgende dag naar de polikliniek Intensive Home Treatment (IHT) komt.’

‘Naast mijn werk bij de crisisdienst ben ik ook regiebehandelaar bij de IHT. Daar behandel ik acuut psychotische cliënten naast cliënten met suïcidale gedachten of gedrag, want dat is mijn expertise. Ik luister naar ze, oordeel niet en waar nodig neem ik ze bij de hand. ‘Ik ga een klein eindje met je mee, maar daarna laat ik je ook weer los.’ In de gesprekken met cliënten laat ik iets van mijzelf zien; zij geven ook hun ziel en zaligheid bloot. Wanneer cliënten bijvoorbeeld worstelen met het gedrag van hun kinderen, vertel ik iets over mijn eigen worstelingen als ouder. Een gesprek van mens tot mens, wederkerig. Cliënten krijgen ook mijn telefoonnummer zodat ze me kunnen bellen of appen bij vragen of als ze iets kwijt willen. Soms gebeurt dit. Mijn ervaring is dat het hebben van een nummer dat je kunt bellen vaak al zoveel rust geeft dat er minder behoefte is om dit te doen.’

‘Ik betrek ouders en partners bij de behandeling. Zij kennen de cliënt. Daarnaast is hun eigen gedrag ook van invloed op het herstel. ‘Doordat mijn familie bang is dat ik mezelf iets aan doe, willen ze bij iedere stap die ik zet weten wat ik ga doen,’ hoor ik vaak van cliënten, wat hen dan weer bevestigt in het idee dat ze de ander tot last zijn en de wereld beter af is zonder hen. In een speciale training voor naasten, die we binnen Rivierduinen ontwikkeld hebben op basis van eigen wetenschappelijk onderzoek, praten we over wat er met iemand in een suïcidale crisis gebeurt. We hebben het over de emotionele en psychische pijn van cliënten en over veiligheid versus de autonomie van cliënten. En hoe belangrijk het is om in contact te blijven en open met elkaar te praten over de suïcidale gedachten die er zijn en deze niet dood te zwijgen. Ten onrechte denken naasten vaak: als ik openlijk spreek over zelfdoding wordt het erger.’

‘Ik werk al 44 jaar in de zorg en ongeveer dertig jaar in de crisisdienst bij Rivierduinen. Ik heb bewust voor de psychiatrie gekozen omdat je dan écht met mensen in gesprek gaat. Over lief en leed en het leven. De menselijke ontmoeting is de kern van mijn werk!’

Hans van der Weijden, verpleegkundig specialist.
Crisisdienst en Intensive Home Treatment in Leiden.